ÜRÜN FOTOĞRAFÇILIĞINDA IŞIK VE GÖLGE

YEMEK VE ÜRÜN FOTOĞRAFINDA IŞIK VE GÖLGE

Rönesans Dönemi’nden günümüze değin kullanılan bir terim olan “Chiaroscuro”; ışığın ve gölgenin, karanlık ve ayrınlığın, yani zıtlıkların bir arada kullanıldığı çalışmaların adıdır. Leonardo da Vinci’den Rembrandt’a kadar birçok sanatçı portre ve natürmort resimde bu tarzda oldukça etkili çalışmalar ortaya koymuştur. Bugün Still life veya konsept çekim olarak bilinen ürün fotoğraflarının ilham kaynağı, natürmort resimdir. Fotoğraf zaten genel olarak resim sanatından her zaman beslenmiştir. Başlangıçta resim sanatını öldüreceği kaygısıyla ağır eleştirilere maruz kalan fotoğraf, zaman ve tarih içerisinde durumun böyle olmadığını, aksine, resimle koşut bir şekilde, hatta onu destekleyerek gelişmeye devam etmiştir. Birçok resim sanatçısı daha sonraları fotoğrafçılığa el atmış, fotoğrafın resimle olan ilişkisini birinci elden kanıtlamışlardır. 1839 tarihinde fotoğrafın Fransız Bilimler Akademisi tarafından resmen duyurulmasının hemen ardından, Daguerreotip adı verilen fotoğraf makinelerini edinenlerin çoğu ressamlardır.
Yemek ve ürün fotoğrafçılığı, arkasını yasladığı resim sanatının estetik desteği ile günümüze kadar inanılmaz gellişmelere konu olmuştur. Ülkemizde ve dünyada bu alanda uzmanlaşmış birçok reklam fotoğrafçısı bulunmaktadır.

Natürmort resimdeki ışık ve gölge oyunları, gelişen teknolojiyle birlikte fotoğrafta da başarıyla taklit edilmiştir. Her şeyi borçlu olduğumuz Işık, elbetteki fotoğrafın da en temel ögesidir ve hep öyle kalacaktır. 
Yemek ve ürün fotoğraflarında kullanılan bazı ışık kaynakları vardır. Bunların başında doğal ışık, yani gün ışığı gelmektedir. Diğer yandan, sürekli ışıklar, paraflaşlar gibi yapay stüdyo ışıklandırmaları kullanılmaktadır. Chiaroscuro resimlerde kullanılan koyu (darken) gölgelerle birlikte aydınlık tonların bir arada kullanıldığı bu tür fotoğraflarda her iki ışık kaynağı da rahatlıkla kullanılabilir. Eğer koyu tonların ve gölgelerin hakim olduğu bir yemek-ürün fotoğrafı elde etmek istiyorsak, bazı kriterleri yerine getirmemiz gerekiyor. Öncelikle belirgin bir dokuya sahip koyu ve verniksiz, mat bir yüzey (zemin) gerekmektedir. Bu üzey genellikle ahşaptan oluşur. Ahşap etkisi verilmeş farklı bir malzeme de kullanılabilir. Arka planda da benzeri bir fon önerilir. 

Eğer gün ışığından yararlanarak bir fotoğraf çekimi planlıyorsak, geniş bir cam ve pencere kenarında (Kuzey yönü önerilir) kurulacak bir geniş masa gerekecek. Pencereden gelin ışığın doğrudan objemize yansımasını engellemek için siyah maket kartonlarını kullanabiliriz. Işığın oluşturduğu gölgenin koyuluk oranı bize kalmış! Chiaroscuro tekniğine yakın bir çekimse amacımız, beyaz bır kartonla oluşturduğumuz yansımaya ve gölgelerin yumuşatılmasına fazla gerek kalmıyor. Onun için, objenin ayrınlıkta kalan kısımlarını gölgelediğimiz kartonlardan birini, gölgeli tarafta da kullanabiliriz. Eğer gölge gözü rahatsız edecek kadar siyaha yakın bir karanlık bölge oluşturuyorsa, o zaman bir beyaz kartonla hafif bir yumuşatma da yapabilirsiniz ama burada dikkatli olmayıyız. Çünkü bu, gölgelerin fazla aydınlanmasıyla bizi asıl amacımızdan uzaklaştırabilir. Karar fotoğrafçıya kalmış!

Aynı fotoğrafı stüdyo ışıklarıyla yapacaksak, ana ışık kaynağını 45 derece arka yan cepheye yerleştirmemiz doğru olur. Işığın sol veya sağdan gelmesinin bir önemi yok. Dediğimiz gibi; 45 dereceye yakın bir arka yanal ışık ve onun önüne koyacağımız, ışığı difüze edip yumuşatacak beyaz bir reflektör işimize yarayacaktır. Bu ışığı tam yandan da alabilirsiniz ancak çapraz aydınlatma her zaman daha etkili sonuçlar verir. 
Objemizin gölgede kalan kısmının koyuluk durumu yine bize kalmış. Chiaroscuro tekniğinde olduğu gibi kontrastı yüksek fotoğraf istiyorsak gölgelere fazla müdahale etmemize gerek yok. Ancak objemizin türünün, dokusunun ve/veya biçiminin kaybolacağı kadar bir karanlık bölge oluşuyorsa, gölgeli kısımlar az bir yansıma verilerek aydınlatma yapılabilir.